Formowanie próżniowe

Wstęp

Formowanie próżniowe Vacu jest to metoda uzyskania za pomocą podciśnienia elementów z tworzywa sztucznego które zostały wcześniej nagrzane i za pomocą podciśnienia  na formie (kopycie) uformowane. Jest to jedna z technik wykorzystywana w modelarstwie do wykonywania detali. Brzmi to trochę skomplikowanie ale tak naprawdę jest proste w wykonaniu i w przypadku uzyskania kilku elementów takich samych jest niezastąpiona.

Przegotowujemy stanowisko pracy

Do wykonania tego będziemy potrzebować:

  • Odkurzacz
  • pudełko z panelem perforowanym
  • ramka  do trzymania tworzywa
  • klipsy
  • kopyto ( model wykonany z np. drewna elementu który chcemy wykonać.
  • ewentualnie opalarka elektryczna

Tworzywo z którego  będziemy wykonywać elementy to będzie polistyren HIPS o którym już pisałem  w dziale materiały. Zanim przystąpimy do formowania będziemy musieli sami wykonać pudełko z panelem perforowanym. Wymiary tego pudełka będą uzależnione od naszych potrzeb, czyli jak wielkie elementy będziemy wykonywać. Zakładam że elementy będą nie większe niż 80/ 40 mm więc pudełko w części perforowanej powinno mieć co najmniej 120/80 mm powierzchni. Wysokość pudełka nie jest w jakiś specjalny sposób szczególnie ważna, jedynie należy pamiętać że w jednej ściance będzie znajdował się otwór na rurę od odkurzacza.

Otwory wierciłem wiertłem 1,5 mm w miarę gęsto ale na tyle aby nie osłabić konstrukcji. Ścianki wykonane są z sklejki 6 mm również można wykonać to z innych grubości ale nie mniej niż 5 mm. Pudełko jest sklejone i wzmocnione wkrętami. Gdy już uporamy sie z pudełkiem przygotujemy teraz 2 ramki do mocowania naszego tworzywa z którego mają być wykonane elementy. Próbowałem robić to bez ramek ale nie jest to dobre gdyż plastik podczas nagrzewania sie kurczy a co za tym idzie nie bardzo się układa na pudełku.

Swoje ramki wykonałem z laminatu do płytek elektronicznych gdyż takowe posiadałem. W zasadzie ramki powinny być wykonane z metalu  np. z blachy aluminiowej. Jest to podyktowane faktem że ramka jest nagrzewana razem z tworzywem i musi znieść temperaturę ok. 150 stopni.  Wymiary naszych ramek powinny być większe niż pudełko aby można było swobodnie  ścisnąć klipsami nasze ramki razem. Otwór w ramce powinien być wielkości perforacji w naszym wcześniej wykonanym pudełku.  Teraz gdy już mamy gotowe ramki oraz pudełko możemy przystąpić do zasadniczej  części naszej pracy.  W tym celu musimy wykonać  kopyto elementu który chcemy uzyskać.Przy tym trzeba pamiętać ze nasze kopyto powinno być wykonane z np. utwardzonej  modeliny lub drewna gdyż podczas pracy będzie miało styczność z naszym podciśnieniem jak i wysoką temperaturą. Należy pamiętać żeby forma była pomniejszona o grubość tworzywa z której będzie wykonany detal.

Praktyka

Gdy już mamy wszystko przygotowane przystępujemy do formowania. W zależności od wysokości elementu formowanego użyjemy odpowiedniej grubości HIPSa. W praktyce  przy elementach do 20 mm wysokości użyjemy hipsa 0,25 mm lub 0,5 mm. Najlepiej samemu dojść do tego jaka grubość będzie najodpowiedniejsza.  Ja przy wykonywaniu drzwi do mojej sterówki korzystałem z 0,25 mm grubości. Wcześniej przygotowany arkusz hipsa o wymiarach 15 mm większych niż nasze okno w ramkach , kładziemy na ramce dolnej i przykrywamy ramką górną. Ściskamy klipsami metalowymi do papieru. Powstanie  nam “kanapka” którą odkładamy na chwilke na bok. Teraz podłączamy nasz domowy odkurzacz wyjmując wcześniej z niego worek do naszego “magicznego” pudełka z perforacją. Na perforacji kładziemy  nasze kopyto elementu który chcemy wykonać, starając się umiejscowić go na środku perforacji. Gdy już to mamy gotowe  naszą kanapkę trzymając w szczypcach ( aby się nie poparzyć) nagrzewamy nad kuchenką gazową z wyczuciem aż nasz poliester zacznie być miękki.  Hips w czasie grzania, najpierw wiotczeje a przy jeszcze dalszym podgrzewaniu naciąga się w ramce, i to jest właściwy moment aby  włączyć odkurzacz i jak najszybciej położyć naszą ramkę na naszym magicznym pudełku. Samo formowanie trwa  niecałą sekundę dosłownie chwilka. Jeśli wszystko było zrobione jak należy powstanie nam element jaki potrzebujemy.

Podsumowanie

Praca jaką włożymy w wykonanie  urządzenia do formowania na pewno nam ułatwi budowę  jak i zaoszczędzi nasz czas przy wykonywaniu wielu elementów naszego modelu. Tą metodą można wykonać owiewki do modeli latających kabiny  tratwy szalupy i wiele innych. Przy pierwszych próbach pewnie nie od razu będziemy zadowoleni z swojej pracy ale myślę że praktyki troszkę i wszystko będzie jak być powinno. Przy delikatnych elementach dogrzewałem  chipsa opalarka elektryczną ale to trzeba z wyczuciem zrobić aby nie przetopić poliestru. Własnoręcznie zbudowane urządzenie do formowania próżniowego powinno znaleźć się w pracowni każdego modelarza budującego modele redukcyjne. To chyba wszystko pozostało mi życzyć kolegom udanych eksperymentów.

tak wygląda moje “magiczne pudełko” , na perforacji widać elementy które maja być kopiowane.

Widoczny na zdjęciu element chwile po zdjęciu z pudełka, widoczne ramki do mocowania poliestru.

Gotowe elementy zrobione za pomocą  formowania próżniowego.

 

 

Możliwość komentowania została wyłączona.